Uluslararası düşünce kuruluşu Ember’in yayınladığı analize göre, Türkiye’nin elektrik üretimi için kömür ithalatı 2022 yılında iki katına çıkarak 5,3 milyar dolara ulaştı. Tüm zamanların en yüksek kömür ithalatına ulaşılan yılda Rusya, Kolombiya’yı geçerek Türkiye’nin en büyük kömür tedarikçisi oldu.

K2 HABER | Türkiye 2022 yılında kömür ithalatının yarısına yakınını Rusya’dan sağladı; 2021 yılında ise Rusya’nın payı %26 seviyesindeydi. Türkiye’nin Rusya’ya bağımlılığı yalnızca kömürde yüksek değil, doğalgaz ve petrol gibi diğer enerji kaynaklarında da Rusya’nın payı %40-45 arasında.

Kömürden Elektrik Üretiminin Büyük Kısmı İthal Kömür Kaynaklı

Türkiye’de ithal kömürden elektrik üretimi yerli kömürden %25 daha fazla ve 2010 yılından beri kömürden elektrik üretiminde ithal kömür kaynaklı bir artış söz konusu. Bu nedenle 2010’da %7 olan ithal kömürün elektrik üretimindeki payı, 2022’de %20’ye kadar ulaşıyor.

Ember Bölge Lideri Ufuk Alparslan: “Yaygın kanının aksine Türkiye’de kömürden elektrik üretiminin büyük kısmı yerli değil ithal kömür ile gerçekleştiriliyor. İthal kömüre olan bu bağımlılık 2022 yılında rekor kömür ithalatına neden oldu. Türkiye’nin bunu durdurmak için özellikle güneş gibi potansiyelini yeteri kadar kullanmadığı temiz enerji kaynaklarına yönelmesi gerekiyor” dedi.

AB Yeşil Mutabakatı İlerliyor: Bu Bir İrade Meselesidir

Güneşten Elektrik Üretimi Potansiyelin Çok Altında

Türkiye’de 2022 yılında toplam rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesinde yaklaşık 2,4 GW gibi kısıtlı bir artış olsa da, elektrik talebindeki düşüşün de etkisiyle rüzgar ve güneşin elektrik üretimindeki payı %15,5’e ulaşarak artışını sürdürdü. 2021’de bu oran %13,5 seviyesindeydi.

Türkiye, rüzgarın elektrik üretimindeki yaklaşık %11’lik payıyla Fransa (%8) ve İtalya (%7) gibi ülkelerden önde olmasına rağmen, güneş enerjisinde potansiyelinin altında kalıyor. Güneşin elektrik üretimindeki payı, %4,7 ile Polonya (%4,5) ve Ukrayna (%4) gibi Türkiye’ye kıyasla çok daha az güneş alan ülkelerle yakın seviyelerde. Bununla birlikte Enerji Bakanlığı’nın yeni enerji planında güneş kapasitesinde yüksek hedefler yer alıyor; bu hedeflere ulaşabilmek için her yıl eklenecek güneş kapasitesinin üç katına çıkmasına gerekecek.

Doğalgazdan Elektrik Üretimi Düşüşte

2022 yılında Türkiye’de doğalgazdan elektrik üretimi 40 TWh azalarak bir önceki yıla göre %35 düşüş gösterdi. Doğalgazdaki düşüşün başında 2021’deki kuraklıktan sonra artış gösteren hidroelektrik üretimi (+10 TWh) ve kömürden elektrik üretimindeki artış (+10 TWh) geliyor. Elektrik talebindeki 9 TWh’lik azalma da doğalgazdaki düşüşte rol oynadı. Türkiye’de aylık elektrik talebi yılın ikinci yarısından beri düşüş gösteriyor.

Türkiye İklim İktisadı Çalıştayı: Türkiye’nin Yeşil Dönüşümü

Hidroelektrik Santralleri Batarya Görevi Görebilir

2022 yılının Ocak ayında İran kaynaklı doğalgaz kesintisiyle başlayan krizde ise hidroelektrik santrallerinin rolü ön plana çıktı. Bu kesinti, doğalgaz santrallerine sağlanan akışın da azalmasına  neden olmuştu. Krizin ilk üç günü yarıya düşen doğalgaz kaynaklı elektrik üretimini telafi etmek için hidroelektrik santralleri üretimi iki katına çıkararak, adeta birer batarya görevi gördüler. Böylece daha fazla elektrik kesintisini engellediler. Özellikle büyük barajlara sahip hidroelektrik santralleri, üretimi hızlı bir şekilde arttırıp azaltabilme esneklikleri nedeniyle diğer enerji kaynaklarını telafi ederek Türkiye’nin enerji dönüşümünde önemli bir rol oynayabilirler.

Avrupa Komisyonu Net Sıfır Sanayi Yasası (NZIA) ve Kritik Hammaddeler Yasası (CRMA) olmak üzere iki yasa teklifi sundu. Her ikisi de AB’nin yeşil sanayi devrimine öncülük etmesi için önerilen AB Yeşil Mutabakat Sanayi Planı’nın (GDIP) temel taşlarıdır. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, iklim, yatırımlar ve büyümeyi ele alan her iki stratejiye atıfta bulunarak “Dünyanın en büyük ve en gelişmiş iki ekonomisi artık aynı yönde ilerliyor” dedi.

K2 HABER | Son birkaç yıldır AB, Ursula von der Leyen’in Avrupa Komisyonu Başkanlığının ve AB’nin iklim ve büyüme stratejisinin amiral gemisi olan Yeşil Mutabakat hedefini ileriye taşıdı. AB Yeşil Mutabakatı, bloğun Covid, Ukrayna ve hayat pahalılığı krizlerine verdiği yanıtta etkili oldu.

Uzmanlar, AB Yeşil Mutabakat mimarisinin,  ABD Enflasyonu Düşürme Yasası (IRA)’dan bağımsız olarak, yeni dünyada başarılı olmak için sağlam ve dayanıklı bir temel oluşturduğunu ve geçmişe bakıldığında “aslında AB’ye büyük bir iyilik yapmış olabileceğini” savundu. Yeşil Mutabakat Sanayi Planı kısmen NextGenerationEU (AB’nin 800 milyar Avroluk COVID kurtarma fonu) ve REPowerEU (AB’yi Rusya’dan doğal gaz ithalatından bağımsız hale getirmeyi amaçlayan acil müdahale paketi) gibi mevcut blokların yanı sıra Global Gateway (AB’nin küresel yatırım stratejisi) üzerine inşa edildi.

Net-Sıfır Sanayi Yasası

Şubat ayında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Avrupa’yı net sıfıra giden yolda temiz teknoloji ve endüstriyel inovasyonun evi haline getirme” planlarını açıkladı. Bu yasa teklifi, AB’nin Avrupa’nın emisyonlarını azaltmasına ve karbonsuz enerji üretimine geçmesine yardımcı olacak kilit teknolojilere yönelik desteği arttırma planının temelini oluşturuyor.

• Yeni ve geliştirilmiş yerli üretim hedefleri: Yasa, 2030 yılına kadar temiz teknolojilerin en az %40’ının AB’de üretilmesini amaçlıyor.
• Bürokrasi azaltılıyor: Komisyon özellikle güneş, rüzgar, batarya ve daha fazlası dahil olmak üzere “stratejik teknolojiler” için izin ve finansmana erişimi iyileştirmeyi amaçlıyor. Bu, başarılı başvuru sahiplerinin son derece kısaltılmış zaman çizelgelerinden yararlanmasını sağlayacak olan “Net Sıfır Esneklik Projeleri” etiketlerinin verilmesi yoluyla gerçekleşecek.
• Net Sıfır Sanayi Vadileri: Yasa, Üye Devletlerin, Net Sıfır Dayanıklılık Projelerine ev sahipliği yapabilecek ve net sıfır sanayi için Avrupa merkezleri olabilecek net sıfır sanayi tedarik zincirinin üretim tesislerinin inşası veya genişletilmesi için arazi üzerinde özellikle uygun alanları belirlemelerine izin verecek.

Türkiye İklim İktisadı Çalıştayı: Türkiye’nin Yeşil Dönüşümü

Kritik Hammaddeler Yasası

Avrupa Birliği, AB ekonomisi için stratejik olarak kabul edilen ve yüksek tedarik riski taşıyan, çoğu mineral olmak üzere 30 kritik hammaddeden oluşan bir liste oluşturdu; von der Leyen’in Komisyonu bu yasa ile malzemelerin kaynağını çeşitlendirerek bağımlılığın üstesinden gelmeyi amaçlıyor.

• AB içerisinde madencilik ve geri dönüşüm: 2030 yılına kadar AB’nin stratejik hammadde tüketiminin %10’u AB’de çıkarılmalı ve Birliğin her bir kritik hammadde için yıllık tüketiminin %15’i kesinlikle geri dönüşümden sağlanmalıdır.
• Çeşitlendirme: Komisyon, “2030 yılına kadar, Birliğin ilgili herhangi bir işleme aşamasındaki her bir stratejik hammaddeye ilişkin yıllık tüketiminin %65’inden fazlasının tek bir üçüncü ülke menşeli olmamasını” öneriyor.
• AB malı hammaddeler: Yasa teklifine göre AB, değer zinciri boyunca işleme kapasitesini arttırmalı ve yıllık stratejik hammadde tüketiminin en az %40’ını üretebilmelidir.
• Stratejik projeler: Komisyon ve henüz kurulmamış olan Avrupa Kritik Hammaddeler Kurulu, daha kolaylaştırılmış ve öngörülebilir bir izin sürecinden faydalanacak “stratejik projeleri” belirleyecektir. Bunlar Devlet yardımı şeklinde kamu desteği alabilecektir.
• Üçüncü ülkelerin desteklenmesi: Komisyon, Çin’in “Kuşak ve Yol” girişimine karşı 300 milyar Euro’luk büyük bir girişim olan Küresel Geçit Stratejisinin mali gücüne dayanarak üçüncü ülkelerde de “stratejik projeleri” tespit etmeyi ve desteklemeyi amaçlamaktadır. AB, ortaklarına değer katan, sürdürülebilir kalkınmalarını geliştiren, ekonomik kalkınmanın yanı sıra sürdürülebilir yönetişim, insan hakları, çatışma çözümü ve bölgesel istikrarı teşvik eden tedarik zincirleri oluşturmayı amaçlıyor.

Yeşil Yükseliş Senaryosu ile 1 Buçuk Derece Hedefi Daha Ulaşılabilir

İş Dünyası İddialı Bir Yeşil Müdahaleyi Destekliyor

Avrupa’nın dört bir yanından gelen sesler Komisyon’un planındaki ana hatları selamladı. İş dünyası  bu yanıtı, AB’nin oyununu hızlandırması ve temiz teknoloji dağıtımında mükemmellik yarışının bir parçası olarak Avrupalı şirketlerin rekabet gücünü arttırmaya yardımcı olması için bir fırsat olarak görüyor.

Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel’in analistleri, ABD’nin IRA’sına yanıt verirken AB’nin sadece ABD’ye kıyasla rekabet gücünü korumaya çalışmaması, genel olarak rekabet gücü, hızlı karbonsuzlaştırma ve geniş dış politika ve kalkınma politikası hedefleri de dahil olmak üzere daha geniş amaçlar gütmesi gerektiğini savunuyor.

Uzmanlar, AB’nin Washington ile bir sübvansiyon yarışına girmemesi, bunun yerine güçlü yönlerini iki katına çıkarması gerektiği konusunda uyarıyor: enerji fiyatlarını düşürmek için yenilenebilir enerji alımını artırmak, yeşil kamu alımlarını güçlendirmek, finansmanı iyileştirmek ve yeşil ürünlere olan talebi teşvik etmek, tüm bunları yaparken de iklim, insan hakları ve biyoçeşitlilik açısından standart belirleme hedefine saygı göstermek.

Brüksel’in Girişimleri Hızlı Bir Şekilde Hayata Geçirmesi

Geçtiğimiz hafta Komisyon, yeşil teknolojiye yönelik devlet yardımı kurallarının, yerel oyun alanını eşitleyecek koşullar ve üye devletlerin temiz teknoloji sektörleri için üçüncü ülkeler tarafından sunulan sübvansiyonları ‘eşleştirmesine’ izin veren bir madde ile geniş ölçüde gevşetildiğini duyurdu.

14 Mart Salı günü, Avrupa Komisyonu’nun elektrik piyasası reformu önerisi (aynı zamanda Yeşil Anlaşma Endüstriyel Planının bir parçası) yayınlandı.

Sonraki Adımlar

Önümüzdeki Salı günü Komisyon Üyeleri daha fazla ayrıntıyı ekleyecek. 23-24 Mart tarihlerinde Brüksel’de yapılacak olan Avrupa Konseyi toplantısında teklifler görüşülecek ve AB’nin iklim konusundaki kararlılığını belirleyici bir altı ay öncesinde teşvik etmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres de bu toplantıya katılacak.

Avrupa Konseyi’nin 23-24 Mart tarihlerinde Brüksel’de yapacağı toplantıda tekliflerin görüşülmesi planlanıyor.

Uzman Görüşleri

Ursula Woodburn, Direktör, Kurumsal Liderler Grubu – CLG Avrupa:

“Avrupa’nın geleceğine karar vermede kritik bir andayız ve Avrupalı işletmelerin enerji dönüşümüne öncülük etmelerini ve rekabet güçlerini arttırmalarını sağlamanın zamanı geldi. Karar alıcılar Fit for 55 paketine ilişkin kilit müzakereleri tamamlarken ve Yeşil Anlaşma Sanayi Planı tartışmalarına bakarken, neyin tehlikede olduğunu hatırlamalıdırlar. Enerji güvenliği ancak yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması hızlandırılarak, enerji talebi azaltılarak ve temiz çözümler geliştirilerek garanti altına alınabilir. AB, küresel zirve yarışı tarafından sınanmaktadır, ancak rekabetçi sürdürülebilirlik stratejisini güçlendirmek için işletmelerin gerekli desteğine sahiptir. Dolayısıyla bu bir araç meselesi değil, bir irade meselesidir.”

Sabine Nallinger, Stiftung KlimaWirtschaft – İklim ve Ekonomi için Alman CEO İttifakı Genel Müdürü

“Almanya’daki ve Avrupa genelindeki işletmelerin mesajı nettir: yenilenebilir enerji ve net sıfır teknolojileri rekabet gücümüzün, enerji güvenliğimizin ve iklim politikamızın temel taşıdır. Bu nedenle kararlılığımızı sürdürmeli ve yenilenebilir enerjinin yaygınlaşmasını hızlandırmalıyız. Yenilenebilir enerjiye rekabetçi fiyatlarla erişim ve sanayinin hızlı bir şekilde karbonsuzlaştırılması için finansman ve altyapı uzun zamandır önemli bir konum faktörü olmuştur. Burada gevşek davranırsak, sanayimizin rekabet gücünü riske atmış oluruz.

Avrupa Birliği, Yeşil Mutabakat Sanayi Planını başarıya ulaştırmak için kolektif, kararlı ve pragmatik bir şekilde hareket etmelidir. Ancak o zaman Avrupa’nın sürdürülebilir rekabetçiliğini güçlendirebiliriz. Yalın izin prosedürleri, iklim dostu teknolojilere ve endüstriyel süreçlere öncelik verilmesi ve yeşil ürünler için talep tarafının güçlendirilmesi kilit öneme sahip olacaktır.”

Justin Wilkes, İcra Direktörü, Standartlar Üzerine Çevre Koalisyonu (ECOS):

“Net Sıfır Sanayi Yasası, temiz teknoloji yarışını kazanmak ve Avrupa’yı karbonsuzlaştırmak için güçlü bir araç olarak yeşil standartlar için hedef belirlemede kilit rol oynayabilir. Dünyanın en büyük pazarı olarak AB, çevre konusunda zirveye ulaşma yarışında ön saflarda yer almalıdır – küresel temiz teknoloji standartlarının belirleyicisi olma zamanı gelmiştir. Enerji verimli ısı pompaları, temiz bataryalar, yenilenebilir enerji şebekeleri… Aklınıza ne gelirse, AB bunu yapabilir ve yapmalıdır da!”

Montreal’de gerçekleşen BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi 15. Taraflar Toplantısı (COP15), biyolojik çeşitlilik kaybını durdurmak ve tersine çevirmek için tarihi bir anlaşmaya imza attı.

K2 HABER | Anlaşma, 2030 yılına kadar doğanın kritik eşikten dönmesini ve 1,5 derece hedefinin hayatta kalmasını sağlayacak bir rota çiziyor:

• 2030 yılına kadar kara ve denizlerin %30’unun korunacak,
• 2030 yılına kadar her yıl 30 milyar ABD Doları finansman sağlanacak.

Anlaşmada şu konular ön plana çıkarıyor:

Doğa Pozitif ve Net Sıfır ekonomiler: COP15, doğanın düşüşünü nasıl durduracağımız ve tersine çevireceğimiz konusunda net bir hedef, finansman ve yol haritasına işaret ediyor. Net sıfır ve doğa pozitif ekonomilere ulaşma arzusu artık uluslararası hukukta kabul gördü; eylemsizlik için hiçbir mazeret yok. Bunun sonucunda hükümetlerin planlama ve yasama yapması bekleniyor.

İklim / Gıda / Ekonomik güvenlik: Doğa kaybı iklim sorununun üçte birini oluşturuyor ancak doğa çözümün üçte birine de katkıda bulunabilir. Doğayı korumak ve restore etmek için harekete geçmeden Paris anlaşmasına ulaşamayız; bu anlaşma iklim, ekonomi ve gıda güvenliğimiz için hayati önem taşıyor.

Hükümetler ve şirketler hesap verebilir olmalı: Doğa için yeni küresel anlaşma, büyük ölçüde göz ardı edilen önceki Aichi hedeflerinden tamamen farklı. COP15, güçlü hükümet planlarını ve iş dünyasının hesap verebilirliğini merkeze koyuyor; ekonomilerin her sektörü işin içinde ve hiç kimse muaf değil.

Masada büyük finansman var: Gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere yılda 30 milyar ABD doları tutarında uluslararası kamu finansmanı, gelişmekte olan ülkeleri destekleyecek ve doğayı korumak ve restore etmek için harekete geçilmesini sağlayacak.

Daha Fazla Yenilenebilir Enerji, Tüketicileri Yüksek Yakıt Faturalarından Koruyabilir

Uzman Görüşleri

Unilever İcra Kurulu Başkanı Alan Jope, “COP15 sona ererken, özel sektöre verilen mesaj açıktır: 2030 yılına kadar doğa kaybını durdurmak ve tersine çevirmek için dünyanın her yerinden ve tüm sektörlerden işletmelerin şimdi büyük ölçekli adımlar atması gerekecektir. Küresel Biyolojik Çeşitlilik Çerçeve Anlaşması, tüm büyük işletmelerin ve finans kuruluşlarının doğa üzerindeki risk ve etkilerini değerlendirmeleri ve açıklamaları için gerekli siyasi kesinliği sağlayacaktır. Bunun sonucunda daha güçlü bir hesap verebilirlik ve yatırımcılar, hükümetler, tüketiciler ve işletmelerin kendileri tarafından daha iyi bilgilendirilmiş kararlar alınacaktır” dedi.

Schroders Sürdürülebilir Yatırım Küresel Başkanı Andy Howard, “CBD COP15’in sonuçları finansal düzenleyicilerin oturup dinlemesini sağlamalıdır. Doğa riski, yatırım riski ve getirileri için ayrılmaz bir faktördür ve finansal akışları doğaya olumlu hedefler doğrultusunda hizalamak için açık bir fırsat vardır. Yapılacak daha çok iş var, ancak doğa için COP15 küresel anlaşması finans camiasının görmezden gelemeyeceği bir sinyaldir” dedi.

Fletcher Hukuk ve Diplomasi Okulu Dekanı, Dünya Bankası eski Başkan Yardımcısı ve İklim Değişikliği Özel Elçisi Rachel Kyte, “Ekonomimiz doğanın içinde işlemek zorundadır. Doğa, toplumların bilançosunda yer alan bir kalem değildir. Uluslararası Finans Kuruluşları (UFK’lar) onlarca yıldır doğal sermayeyi ve doğanın kalkınma üzerindeki kısıtlamalarını analiz etmektedir. UFK’ların artık biyoçeşitlilik kaybı, iklim, kirlilik ve atık krizleriyle mücadelenin temel bir bileşeni olarak refah ve zenginliği yönetme şeklimizin dönüşümüne öncülük etmesi gerekiyor” dedi.

Kraliyet Kuşları Koruma Derneği (RSPB) Kıdemli Uluslararası Politika Danışmanı Georgina Chandler, “Dünya Kupası’nın aksine, COP15’in tek bir kazananı yok. Montreal’de varılan anlaşma sayesinde hem insanlar hem de doğa daha iyi durumda olacak. Artık her şey bittiğine göre, hükümetlerin, şirketlerin ve toplumların bu taahhütlerin hayata geçirilmesine nasıl yardımcı olacaklarını bulmaları gerekiyor. Nihai hedefe ulaşmanın tek yolu budur: hepimiz için sağlıklı bir gezegen” dedi.

Küresel Biyolojik Çeşitlilik Çerçeve Anlaşmasını burada bulabilirsiniz.

Ekonomik modelleme uzmanı Cambridge Econometrics tarafından hazırlanan ve değişken enerji kaynaklarının hane halkları ve işletmeler üzerindeki etkilerini ortaya koyan yeni bir rapora göre, fosil yakıtlar Türkiye’nin Mayıs ayından bu yana yaşadığı, şu anda %80’in üzerindeki enflasyonun yaklaşık beşte birinden sorumlu.

K2 HABER | Rapor, enerji fiyatlarının genel tüketici fiyatlarından iki kat daha değişken olduğunu ortaya koydu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle tetiklenen küresel enerji krizi ve değer kaybeden Türk lirasının enerji ithalatını daha pahalı hale getirmesiyle birlikte, son 12 ayda elektrik fiyatları %102, gaz %145 ve ulaşım yakıtları %182 oranında arttı.

Bu kriz, yoksul hanelerin geçen yıla kıyasla enerji için yaklaşık %95 daha fazla harcama yapmasına neden oldu; bu da kabaca yılda 820 TL daha fazla harcamaya denk geliyor. Ortalama bir hane, yüksek perakende enerji fiyatları nedeniyle 2021’e kıyasla 2022’de yaklaşık 1550 TL daha kötü durumda.

Türkiye, hane halkını bu yükselen enerji fiyatlarından korumak için hazineye 300 milyar TL maliyeti olan, GSYH’nin %2’si tutarında tedbirler aldı. Bu tedbirler 2023 yılında arttırılacak.

Raporun yazarı Carl Heinemann, Türkiye’nin fosil yakıt ithalatına bağımlılıktan rüzgar ve güneş enerjisine geçişini hızlandırmanın, hane halklarını, sanayiyi ve Türk ekonomisini değişken enerji fiyatlarından korumak için doğru politika tercihi olduğunu söyledi.

REN21 Raporu Yayımlandı: Yenilenebilir Enerjide %17 Artışla Bir Rekor Kırıldı

Enerji Krizi ve Türkiye

Heinemann, “Enerji krizi, Türkiye’nin küresel fosil yakıt ithalatına bağımlılığının ülke ekonomisi üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi” dedi.

“Yenilenebilir enerjinin halihazırda güçlü olan payının artırılması ve Türkiye’de elektrikli ulaşımın ve verimli ısınmanın yaygınlaştırılmasının hızlandırılması, enflasyonu düşürücü bir etkiye sahip olabilir ve ekonomi, hane halkları ve işletmeler üzerinde daha az yük oluşturarak ülke için enerji arz güvenliği yaratabilir.”

Heinemann, “Yeni kurulan rüzgâr ve güneş enerjisi kapasitesi, MWh başına gaz enerjisinin yarısı kadar pahalı olduğundan, rüzgâr ve güneş enerjisine yönelik desteğin devam etmesi ve genişletilmesi, uzun vadede elektrik fiyatlarını düşürme potansiyelinin yanı sıra, hane halkının fosil yakıtlar için değişken küresel piyasa fiyatlarına maruz kalmasını azaltacak ve küresel fiyatların yüksek olduğu zamanlarda pahalı hükümet müdahalelerine olan ihtiyacı sınırlayacaktır” dedi.

Mısır resmi haber ajansı MENA’ya göre, Dışişleri Bakanı Samih Şukri ve Guterres, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 27. Taraflar Konferansı’nın (COP27) gerçekleştirildiği Şarm el-Şeyh kentinde basın toplantısı düzenledi.

K2 HABER| Hem kuzey ve güney ülkeleri arasında hem de gelişmiş ve az gelişmiş ülkeler arasında güvensizlik olduğuna işaret eden Guterres, bu güvensizliğin giderilmesi için hızlı davranmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

Tüm taraflara ivedilikle güveni yeniden tesis etme çağrısı yapan BM Genel Sekreteri Guterres, “Güveni yeniden inşa etmenin en etkili yolu, gelişmekte olan ülkeler için zararlar ve mali destek konusunda iddialı ve güvenilir bir anlaşma bulmaktır. Aramızda güvensizlik krizini yaşadığımız halde iklim adaletinden söz edemeyiz.” dedi.

Guterres, emisyonların azaltılması ve yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmak için hem finansal hem de teknik desteklerin tümünü seferber edecek bir insani dayanışma anlaşmasına ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri ise COP27 başkanlığını yapan Mısır’ın iklim kriziyle ilgili tüm sorunlara kesin çözüm için var olan gücüyle çalışacağını söyledi.

COP27 konferansına katılan birçok ülkenin iklim değişikliğiyle mücadeleye bağlılıklarını belirttiğini dile getiren Şukri, iklim değişikliğine bağlı yaşanan zararların karşılanması için finansal desteğe ihtiyaç olduğunu aktardı.

BM Genel Sekreteri: ‘İnsanlık Doğayı Yok Ederek İntihar Ediyor’

Türkiye’nin, iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonunu azaltmak amacıyla belirlediği 2030 iklim hedefi, Mısır’da devam eden 27. Taraflar Konferansı’nda açıklandı. Türkiye, 2030 yılı için açıkladığı yüzde 41 emisyon azaltım hedefi ile emisyonlarını bugüne göre yüzde 30’dan fazla artırmayı öngörüyor.

Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentindeki BM iklim zirvesi kapsamında, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkeler enerji, ulaşım, çelik, hidrojen ve tarım sektörlerini ilgilendiren 25 öncelikten oluşan eylem planı hazırladı.

 

K2 HABER| COP26 ve COP27 Üst Düzey İklim Şampiyonları (COP26 and COP27 High-Level Climate Champions) tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 27. Taraflar Konferansı’nda (COP27) bir araya gelen ve gayrisafi yurt içi hasılalarının toplamı, küresel ekonominin yarısından fazlasını oluşturan ülkeler enerji, ulaşım ve çelik sektörlerinin karbonsuzlaştırılması, düşük emisyonlu hidrojen üretimi ve sürdürülebilir tarıma geçiş için gelecek yıl düzenlenecek COP28 zirvesine kadar hayata geçirilecek 25 öncelikli eylem belirledi.

Atılım Gündemi Ülkeleri

Geçen seneki COP26 zirvesi kapsamında oluşturulan, aralarında G7 ile Avrupa Komisyonu üyelerinin de yer aldığı, “Atılım Gündemi Ülkeleri” olarak adlandırılan ülkelerce hazırlanan ve küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 50’sinden fazlasını oluşturan 5 sektöre odaklanan eylem planı, enerji maliyetlerinin azaltılması ile gıda güvenliğinin artırılması açısından önem taşıyor.

Eylem Paketi

Ortak eylem paketi kapsamında Türkiye, çelik sektörüne yönelik öncelikli eylemleri destekleyen ülkeler arasında yer alıyor. Eylem paketinde, yatırımların tedarik ve ticarete yönlendirilmesine yardımcı olmak için düşük emisyonlu ve neredeyse sıfır emisyonlu çelik, hidrojen ve sürdürülebilir piller için ortak tanımlar geliştirilmesi ile temel altyapı projelerinin hızlandırılması gibi kararlar bulunuyor. Eylem paketinde yer alan kararlardan bazıları şöyle:

“Paris Anlaşması ile uyumlu olarak, çevreyi kirleten taşıtların aşamalı olarak kaldırılması için ortak bir hedef tarih belirlenmesi, İklim Yatırım Fonları kapsamında, gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal ve teknolojik yardımın sistematik olarak güçlendirilmesi, gıda güvensizliği ile iklim değişikliği ve çevresel bozulmanın getirdiği sorunlara çözümler üretmek için tarımsal araştırma ve geliştirmeye yönelik yatırımların teşvik edilmesi, inşaat ve çimento sektörlerindeki eylemlerin gelecek yıl gündeme eklenmesi planlanıyor.”

Boğaziçi Zirvesi’nde konuşma yapan Mithat Rende, dünyanın içinde bulunduğu durumun iklim krizi değil, iklim felaketi olduğunu dile getirerek, kömürden vazgeçilmesi gerektiğini söyledi.

K2 HABER| Enerji Günlüğü – Boğaziçi Zirve’sinde konuşma yapan Mithat Rende, dünyanın küresel çapta bir enerji kriziyle karşı karşıya olduğunu belirterek, bu durumu iklim felaketi olarak ifade etti.

Uluslararası İşbirliği Platformu’nun (UIP) düzenlediği 13. Boğaziçi Zirvesi, bu yıl 10-11 Kasım tarihlerinde Conrad İstanbul’da gerçekleşti. “Önümüzdeki On yılda Enerji” başlıklı oturumun moderatörlüğünü yapan Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu Üyesi ve Büyükelçi Mithat Rende, enerji felaketi olarak adlandırdığı bu süreçte kömürden uzaklaşmak gerektiğini söyledi.

Küresel boyutta bir enerji kriziyle karşı karşıya olduğumuzu dile getiren Rende, “Bir noktanın altını çizmek istiyorum. Bu kriz ilk başta Avrupa’da ortaya çıktı ve Ukrayna Savaşı’ndan sonra arttı” dedi. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antaonio Guterres’in “Önlem almazsak hep birlikte cehenneme giden yola gidiyoruz” sözüne atıfta bulunan Büyükelçi, “Bu hususta önce enerjiyi ele almamız lazım. Çünkü karbon salımı en çok enerjide var.” diye konuştu.

“Nükleer Enerjide Kapasitenin Artırılması Gerekiyor”

Doğal gaz tüketiminin artış göstermesi ve daha öncesinde yeterli yatırımın yapılmamış olması konularına işaret eden Rende, “İnanılmaz bir enerji talebi patlaması oldu. Enerji geçişini sağlamalıyız. Bir yandan da kapasitenin artırılması gerekiyor nükleer enerjide. Daha fazla önlem alınması gerekir” ifadesini kullandı.

Türkiye’nin 2040’a Kadar Kömür Üretimini Azaltması Gerekiyor

 

“Kömürden Vazgeçmeliyiz”

Kömürün yeşile dönüştürülmesinin mümkün olup olmadığı sorusu yöneltilen Rende, dünyanın içinde olduğu konjonktürü şu şekilde yorumladı:

“İklim krizi değil iklim felaketi diyebiliriz buna. Kömürden vazgeçmeliyiz. Bunun için de sermayeye ihtiyaç var enerji noktasında”.

Norveç’te iklim aktivistleri ünlü ‘Çığlık’ tablosuna kendilerini yapıştırdı.

 

K2 HABER| Ülke basınındaki haberlere göre, iki aktivist ressam Edvard Much’ın 1893 tarihli ‘Çığlık’ adlı tablosuna kendilerini yapıştırdı. Tabloda herhangi bir zarar oluşmadı.

Norveç polisi, müzenin çağrısı üzerine 3 kişiyi gözaltına aldı. Üçüncü kişinin, tabloya kendilerini yapıştıranları kameraya aldığı belirtildi.

İngiltere’de 14 Ekim’de benzer bir olay yaşanmış, “Just Stop Oil ” (Sadece Petrolü Durdurun) adlı çevreci grubun iki üyesi, başkent Londra’daki National Gallery’de sergilenen Vincent Van Gogh’un “Ayçiçekleri” tablosuna domates çorbası fırlatmıştı.

İklim Aktivistlerinin Yeni Hedefi “İnci Küpeli Kız” Oldu

Mısır’da düzenlenen 27. Taraflar Konferansı öncesinde iklim konusunda çalışan sivil toplum kuruluşları, Türkiye’nin 2030’a kadar en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı yapması gerektiğini açıkladı.

K2 HABER | Sivil toplum kuruluşları, 6 Kasım Pazar günü Mısır’da başlayan ve 18 Kasım 2022’ye kadar devam edecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 27. Taraflar Konferansının (COP27) en önemli gündem maddelerinden birinin ülkelerin emisyon azaltım hedeflerini güncellemesi olduğunu hatırlattı. Paris Anlaşması’na resmen taraf olan Türkiye’nin de sera gazı emisyonu azaltım hedefini güncellemesinin beklendiğini vurguladı.

Yapılan açıklamaya göre, Türkiye’nin 2053 net sıfır hedefine ulaşabilmesi için 2030’da (2020 seviyesine oranla) en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı hedeflemesi gerekiyor. Bu, Türkiye’nin emisyonlarını 2020 yılındaki 523,9 MtCO₂e (milyon ton karbondioksit eşdeğeri) seviyesinden 340 MtCO₂e’ye indirmesi anlamına geliyor.

WWF-Türkiye İklim ve Enerji Koordinatörü Tanyeli Sabuncu: “Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan raporlar mevcut ülke hedeflerinin Paris Anlaşması’nda hedeflenen 1,5 derece eşiğiyle uyumlu olmadığını gösteriyor. Halbuki 1,5 derece eşiğini geçmemek için küresel ölçekte emisyonların 2050 yılında net sıfıra ulaşması, 2030 yılında ise (2019 seviyesine oranla) yüzde 43 oranında azaltılması gerekiyor. Türkiye dahil çok sayıda ülkenin net sıfır emisyon hedefi bulunuyor. Ancak bu hedefe ulaşmak için izlenecek patikalar hedefle tutarlı değil”

İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği (IDPAD) Yönetim Kurulu Üyesi Gülşah Deniz Atalar: “2030 yılına yönelik mevcut hedeflerin eksiksiz olarak yerine getirildiği durumda bile dünyayı 2,5 derecelik bir ısınmanın beklediğine işaret etti ve şöyle devam etti: “Türkiye dahil tüm ülkelerin, net sıfır hedefine ulaşabilmek için hedeflerini iyileştirmeleri, daha iddalı hale getirmeleri gerekiyor. Türkiye yüzde 35 azaltım gibi gerçekçi bir mutlak azaltım hedefi vererek önemli bir adım atacaktır.”

Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFIA) Direktörü Bengisu Özenç: “Türkiye’nin COP27’de açıklayacağı iddialı bir emisyon azaltım hedefinin faydalarına değindi: “Türkiye’nin bu yıl vereceği güçlü iklim hedefi her şeyden önce Türkiye’nin 2053 net-sıfır hedefi konusundaki iddiasını korumasını ve küresel iklim diplomasisi içerisinde kendine daha güçlü bir yer edinmesini sağlayacaktır. Ayrıca, iddialı iklim hedefleriyle birlikte hızlanacak enerji dönüşümü yoluyla Türkiye’nin dış ticaret açığında önemli bir yeri olan enerji kaynakları ithalatının azaltılması, enerji maliyetlerinin düşürülmesi ve böylelikle enflasyonla mücadelede de mesafe kat edilmesi mümkün. Enerji kriziyle mücadele eden merkez ekonomilerin bu yönde adım attığını, enerji dönüşümünü enflasyonla mücadelenin de merkezine aldığını görüyoruz. Türkiye bu alandaki fırsatları yakalamakta geç kalmamalı.”

Birinci Uluslararası Ekokırım Konferansı Sonuç Bildirgesi Açıklandı

Türkiye İçin Öneriler

Türkiye’nin 2030’da yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı hedefine ulaşabilmesinin gerçekçi ve mümkün olduğunu belirten sivil toplum kuruluşları, bunun için önerilerini sıraladılar:

• 2030 yılı itibariyle kömürden elektrik üretimine son verilmesi,
• Elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payının yüzde 75’e çıkarılması,
• Elektrikli araçların payının binek araçlarda en az yüzde 20’ye, yolcu ve yük taşıma araçlarında en az yüzde 10’a çıkarılması,
• Demiryolu yatırımlarının artırılarak binek araçlarda yüzde 5, karayolu toplu ulaşım ve yük taşımada yüzde 10 raylı sisteme geçiş sağlanması,
• Sanayide, hizmet sektöründe ve tarım uygulamalarında enerji verimliliği, elektrifikasyon ve doğrudan yenilenebilir enerji kullanımının artırılması,
• Binalarda ise kömür ve sıvı fosil yakıt kullanımının sonlandırılması, büyük ölçüde elektrikle ısınmaya geçilmesi.

Mısır’ın Sharm El-Sheikh Kentinde Düzenlenen COP27 Başladı

Açıklamayı Yapan Kuruluşlar

Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye), Ege Orman Vakfı, Ekosfer Derneği, Greenpeace Akdeniz, İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği (İDPAD), İklim İçin 350 Derneği, Sağlık ve Çevre Birliği HEAL, Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Yeşil Düşünce Derneği, YUVA, Yuvam Dünya, Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal), Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), İklim Öncüleri, İklim için Türkiye